Gekronkel – De Teil
Zo hoop ik dat mijn zoon het later leuk zal vinden om met me te vissen. Ik moet er eerlijk gezegd niet aan denken om hem naar balletlessen te brengen of iets dergelijks. In dat geval zal mijn vrouw toch de honneurs van het wegbrengen en ophalen moeten waarnemen, ben ik bang.
Zo heb ik me ook vaak afgevraagd waar mijn interesse voor het vissen vandaan komt. Mijn ouders hadden er niets mee en mijn grootouders net zo min. Toen ik een jaar of 4 was wilde ik een hengel. Waarom weet ik niet. Misschien had ik een keer iemand zien vissen. Wie zal het zeggen. Mijn geheugen laat me in ieder geval in de steek. Wat ik echter nooit meer zal vergeten is die mistige ochtend op de walvisvijver in Ede. Mijn opa nam me mee (onder druk van oma: “ach dat vindt hij leuk, ga jij toch met hem mee”) en hij ving met mijn hengel die ochtend een aantal blankvoorns. Onvergetelijk. Die spanning van het onbekende wat je dobber onder trekt, de hele sfeer, samen met opa op pad. Feit blijft dat opa het voor mij deed. Voor hemzelf hoefde het niet zo.
Vanuit de verhalen die in elke familie op verjaardagen de ronde doen begreep ik dat mijn overgrootvader op karper viste. Hij woonde, werkte en viste in de Noord-oost polder. Mijn moeder mocht soms met hem mee en zij herinnerde zich met name dat ze vaak op haar kop kreeg dat ze stiller moest zijn en zachter moest lopen. Ma wist niet waarom, maar ik begrijp het maar al te goed. Haar opa viste dus op karper. Met de vaste hengel, op smalle kanaaltjes in de polder. Aan de haak een aardappel.
De karpers werden meegenomen en belandden thuis in een teil waar ze een dag of wat moesten zwemmen in schoon water om de grondsmaak te reduceren. Daarna verdwenen ze van onder het mes in de pan. Zo ging dat nou eenmaal in de jaren na de oorlog. Die zelfde teil werd voor meerdere doeleinden gebruikt. De was werd er in gedaan en als de kinderen vuil van het spelen thuis kwamen werd de was verwisseld voor de blote lichaampjes en na wat geschrob konden ze aanschuiven voor het avondeten.
Mijn ooms en moeder zijn in die teil gewassen en toen mijn overgrootouders overleden belandde hij bij mijn opa en oma en die deden de kleinkinderen er in bad. Dit kan ik me nog slechts vaag herinneren, maar feit is wel dat, in diezelfde teil waar vroeger boerenkarpers hun laatste rondjes zwommen, ook ik mijn wasbeurten heb gehad als peuter. Het zal dus wel in het water hebben gezeten, om maar eens een uitdrukking te gebruiken.
In 2005 verbleven mijn gezin en ik ergens in Noord-Holland. Diverse avonden en ochtenden heb ik besteed aan het vissen op boerenkarper en vooral verwilderde schubs. Zo zittend aan een verlaten kanaaltje heb ik vaak aan mijn overgrootvader gedacht. Hoe zou hij het hebben gevonden om samen te vissen? Wat had ik veel van hem kunnen leren. Het hele karpervissen heb ik zelf moeten ontdekken, aasgedrag zelf leren herkennen, dagen alleen aan de waterkant als puber. Wat zou het geweldig zijn geweest als overgrootpa me op vochtige lenteochtenden mee zou hebben genomen. Kijk daar, die fijne belletjes. Dat is zeelt. Zie je die golven bij de kant? Voorzichtig, niet voeren. Ik leg mijn Bintje er voor.
Kijkend naar mijn kinderen krijg ik regelmatig een soort van heimwee naar hem, al heb ik hem nooit gekend. De teil van opa is weg, maar op het dakterras staan er een paar van mijn schoonouders. Het dakterras is het domein van mijn vrouw. Ze mag er graag haar groene vingers oefenen. Vanavond moet ze naar de fanfare. Ik denk dat ik straks de grootste uitkies en de planten in de groene container mieter. Morgenavond een paar knollen vangen als er nog een stukje open water te vinden is met al dat ijs, ze een paar dagen laten rondzwemmen, dan kan Joost er komend weekend in badderen. Het doel rechtvaardigt de middelen. Al was het alleen maar om te voorkomen dat ik hem onverhoopt in een tutu naar balletles moet brengen.
Arjen
